Kategori: Makaleler

Bir Şeyin Yüzde 10’u Nasıl Bulunur? İnsan Zihninin Matematikle Dansı Bir psikolog olarak insan davranışlarını incelerken fark ettiğim şeylerden biri, insanların sayılarla kurduğu ilişkinin yalnızca bilişsel bir süreç olmadığıdır. Matematiksel işlemler, özellikle de “bir şeyin yüzde 10’u nasıl bulunur?” gibi basit görünen sorular, aslında zihnin düzen arayışını, duygusal tepkilerini ve sosyal kalıplarını ortaya çıkarır. Yüzde hesaplamak, sayıları anlamaktan çok daha fazlasıdır; insanın kontrol, adalet ve anlam ihtiyacının sembolik bir ifadesidir. Bilişsel Psikoloji Perspektifi: Zihinsel Kısayollar ve Oran Düşüncesi Bilişsel psikolojiye göre, insan zihni karmaşık işlemleri basitleştirme eğilimindedir. Bu eğilim, “bilişsel kısayollar” olarak bilinir. Yüzde hesaplama da bu kısayollardan biridir. Bir…

Kapalı Tohumlularda Damar Var mı? Bilimin ve Duyguların Kesiştiği Bir Tartışma Bazı konular vardır ki, ilk bakışta çok basit görünür ama içine daldıkça sizi düşünmeye, sorgulamaya ve farklı bakış açılarıyla yeniden değerlendirmeye iter. “Kapalı tohumlularda damar var mı?” sorusu da işte onlardan biri. Bu yazıda, hem bilimsel hem de duygusal açıdan bu soruya yaklaşacak, farklı bakış açılarını yan yana koyarak birlikte tartışacağız. Hazırsanız, gelin bu küçük ama derin sorunun peşine birlikte düşelim. — Kapalı Tohumlular Nedir? Temeli Anlamak Kapalı tohumlular (angiospermler), tohumları meyve içinde korunan bitkilerdir. Günlük hayatta gördüğümüz çiçekli bitkilerin tamamı bu gruba aittir. Güller, elma ağaçları, buğday, ayçiçeği……

Kanun Hükmünde Kararnameler Hâlâ Geçerli mi? Devletin “Eski Aşkı”yla Hâlâ Görüşüyor muyuz? Hadi dürüst olalım… Hepimizin hayatında bir dönem çok sevip sonra “artık görüşmüyoruz” dediğimiz ama gizliden gizliye hâlâ mesajlaştığımız biri olmuştur. Devletin hukuk sisteminde de bunun adı “Kanun Hükmünde Kararname”dir. KHK’lar, bir zamanlar siyasetin gözdesiydi, şimdi ise bazıları yürürlükten kalktı, bazıları hâlâ köşede sessizce duruyor. Yani anlayacağınız, “ayrıldık ama görüşüyoruz” ilişkisi gibi bir durum var. Erkekler Gibi Stratejik: “Çözüm Odaklı” Kanun Hükmünde Kararnameler Bir düşünün… Erkekler bir sorunla karşılaştığında genelde hemen çözüm üretmeye çalışır. Musluk bozulduysa tamir eder, yol kapalıysa alternatif rota çizer. İşte KHK’lar da tam olarak böyleydi:…

İlk Çözümleme Tekniği Nedir? Ekonomik Bir Perspektif Kaynakların sınırlı olduğu bir dünyada, her seçim bir maliyet doğurur. Ekonomi, genellikle bu tür seçimlerin sonuçlarını analiz etmeye yönelik bir disiplindir. İnsanlar, şirketler ve hükümetler, sınırlı kaynaklarla en verimli şekilde nasıl karar alacaklarını bulmak için çeşitli analiz tekniklerine başvurur. Bugün, “ilk çözümleme tekniği” gibi bir kavramı ekonomi perspektifinden ele alacağız. Bu kavram, özellikle mikroekonomi ve oyun teorisi gibi alanlarda önemli bir yer tutar. İlk çözümleme, karar alma sürecinin karmaşıklığını anlamamıza yardımcı olur ve ekonominin temel yapı taşlarından biri olan piyasa dinamiklerini analiz etmemize olanak sağlar. — İlk Çözümleme Tekniği: Temel Kavram ve Ekonomik…

Girişimcilik Desteği Nasıl Alınır? Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir Bakış Bir siyaset bilimci olarak, güç ilişkilerinin ve toplumsal düzenin her bireyin yaşamını ve toplumun işleyişini nasıl şekillendirdiğini sorgularken, girişimcilik desteğinin devlet ve kurumlarla olan etkileşimi oldukça dikkat çekici bir konu. Girişimcilik, sadece ekonomik değil, aynı zamanda politik bir süreçtir. Hangi tür girişimcilerin destek bulduğu, bu desteğin kimler tarafından sağlandığı ve bu desteğin nasıl şekillendiği, toplumsal iktidar yapılarının ve ideolojilerin doğrudan bir yansımasıdır. Peki, girişimciler bu desteği nasıl alır ve bu desteğin siyasal yönü nedir? Gelin, bu soruları iktidar, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık ekseninde inceleyelim. İktidar ve Girişimcilik Desteği: Gücün Dağılımı İktidar,…

Geven Otu Kimler Kullanamaz? Edebiyatın Işığında Bir Soru Kelimeler, Güç ve Anlatıların Dönüştürücü Etkisi Edebiyat, her kelimenin ardında bir anlamın, bir duygunun ve bazen de bir yasağın gizlendiği derin bir okuma pratiğidir. Her anlatı, toplumsal yapıları, bireysel mücadeleleri ve insan ruhunun karmaşıklığını yansıtan bir ayna gibidir. Bu yüzden, bir kelimenin bile gücü, onu kullanan kişinin kimliğini ve çevresindeki dünyayı nasıl şekillendirdiğini anlamamıza yardımcı olur. Bugün, halk arasında sıklıkla bahsedilen ve aynı zamanda şairlerin, yazarların ve halk hekimlerinin metaforik olarak kullandığı geven otu üzerine bir edebi yolculuğa çıkacağız. Geven otu kimler kullanamaz? Bu basit gibi görünen soru, aslında bize kelimelerin ve…

Hava Yolu Nasıl? Gökyüzünde Bir Yolculuğun Perde Arkası Bir uçağa adım attığınızda, çoğu zaman aklınıza gelen şey tatil heyecanı, sevdiklerinize kavuşma telaşı ya da iş yetiştirme stresi olur. Ama bir kez olsun şunu merak etmişsinizdir: “Bu devasa metal kuş bizi nasıl oluyor da güvenle binlerce kilometre uzağa götürüyor? Hava yolu aslında nasıl işliyor?” İşte bugün bu sorunun peşine düşüyoruz; hem gerçek veriler hem de yaşanmış hikâyelerle gökyüzünün kapılarını aralıyoruz. Hava Yolunun Temeli: Güvenlik ve Sistem Uçaklar gerçekten ne kadar güvenli? Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verilerine göre hava yolu, en güvenli ulaşım yollarından biri. 2023 raporlarına göre ticari yolcu uçuşlarında…

Merhaba sevgili okuyucu, bugün birlikte zamanın ötesine uzanacağız. “Hamiyet ne demek TDK?” sorusu, kulağa sadece bir kelimenin anlamını soruyormuşuz gibi gelse de, aslında geleceğin insanlık anlayışını şekillendirebilecek derin bir kavramı barındırıyor. Ben, bu yazıda seninle birlikte “hamiyet” kelimesinin bugünden yarına nasıl bir toplumsal vizyona dönüşebileceğini konuşmak istiyorum. Hamiyet Ne Demek TDK? Türk Dil Kurumu’na göre “hamiyet”, insaniyet duygusu, yardımseverlik, iyilikseverlik, başkalarının çıkarlarını gözetme ve toplumsal dayanışmaya inanma hali olarak tanımlanır. Bu tanım, sadece bir kelime anlamı değil; geleceğin sosyal yapısında insan olmanın özünü hatırlatan bir fenerdir. Bugün, teknolojinin yükseldiği, yapay zekânın karar mekanizmalarını şekillendirdiği bir dünyada “hamiyet” kavramı, insanın kalbini…

Elazığ Ne Yemeği Meşhur? Harput’tan Günümüze Uzanan Bir Sofranın Antropolojisi “Elazığ ne yemeği meşhur?” sorusu ilk bakışta pratik bir gezi notu gibi görünür; oysa cevabı tarih, bellek ve topluluk kimliğiyle birlikte düşünmeyi gerektirir. Eski adıyla Harput’un mutfağı, yalnızca damak tadı değil; göç, tarım ekonomisi, mevsimsel ritimler ve akrabalık ağlarıyla iç içe geçmiş bir yaşam biçimidir. Bu yazıda hem tarihsel arka planı hem de güncel akademik tartışmaları dikkate alarak Elazığ sofrasını anlamaya çalışacağız. Tarihsel Arka Plan: Harput’un Tahıl, Yayla ve Kış Hazırlıkları Harput platosu, tahıl üretimi ve hayvancılık ekseninde şekillenen bir beslenme rejimi oluşturdu. Bulgurun mutfaktaki merkezî konumu, yaz mevsiminde yapılan…

Bir Antropoloğun Merceğinden: Boncuk Tutkal Nasıl Eritilir? “Boncuk tutkal nasıl eritilir?” sorusu, ilk anda teknik bir mesele gibi görünebilir. Ancak bir antropolog için bu soru, insanın kültürlerle kurduğu bağları, üretim pratiklerini ve topluluk kimliklerini anlamak için değerli bir kapıdır. Çünkü her malzeme, sadece işlevsel bir araç değil, aynı zamanda bir ritüelin, sembolün ve toplumsal yapının parçasıdır. Antropoloji, gündelik hayatın sıradan görünen ayrıntılarında derin anlamlar bulur. Boncuk tutkalı eritme pratiği de yalnızca zanaatkârların teknik becerisi değil, insanın doğayla, toplumla ve kimliğiyle kurduğu ilişkiyi de görünür kılar. — Ritüeller ve Üretim Süreci Tutkal eritmek, teknik açıdan ısı ve dikkat gerektiren bir işlemdir.…